Trong số tất cả các ngành công nghiệp, ngành phân bón là ngành hoạt động trong môi trường phức tạp, không ổn định và thay đổi nhanh chóng nhất. Sự không chắc chắn này là do giá nguyên liệu thô biến động trên thị trường quốc tế, chính sách của chính phủ về trợ cấp phân bón, gió mùa, điều kiện nhà máy sản xuất, nguồn khí tự nhiên, than đá sẵn có, v.v. Và để biết thêm về ngành công nghiệp mang nặng tính chu kỳ này hãy cùng X88 tìm hiểu về chuỗi giá trị ngành phân bón nói chung và ngành bón ở Việt Nam nói riêng.
Ngành sản xuất phân bón có chuỗi giá trị khá đơn giản với chỉ 3 mắt xích: Mua sắm nguyên liệu thô; Sản xuất phân bón; Phân phối và tiếp thị.
Mua sắm nguyên liệu thô
Nguyên liệu thô phục vụ cho việc sản xuất phân bón bao gồm:
- Khi thiên nhiên (để tổng hợp NH3), Than, Apatit,…
- Các nguồn nguyên liệu khác: lưu huỳnh, magie, vi lượng (sắt, đồng, kẽm), phân Kali, SA
Ngoài những nguyên liệu có sẵn trong nội địa như khí tự nhiên, than, và Apatit,… nhưng DN phân bón vẫn phải nhập khẩu nguyên liệu thô cần thiết cho quá trình sản xuất. Việc thu mua nguyên liệu thô này bao gồm nhiều thủ tục liên quan đến hợp đồng với nhà cung cấp, giao dịch với chính phủ về hải quan, vận hành cảng, v.v. giao dịch với các cơ quan bên ngoài để hoàn tất thủ tục nhập khẩu, vận chuyển nguyên liệu từ cảng đến nhà máy và lưu kho. Đối với những DN mua nguyên liệu thô từ nguồn nội địa như PVN (khí), Vinachem (Apatit), Vinacomin (than) thì sẽ đơn giản hơn khá nhiều khi xét về yếu tố chuỗi cung ứng.
Quy trình sản xuất
Sản xuất phân bón thuộc ngành công nghiệp chế biến. Quy trình sản xuất trong ngành công nghiệp chế biến như công nghiệp phân bón phức tạp hơn so với sản xuất cơ khí. Vì quá trình sản xuất trong ngành phân bón không thể dừng lại một cách đơn giản như trong sản xuất cơ khí nên cần phải có kế hoạch quan trọng. Các quy trình chủ yếu được tự động hóa do tính chất của ngành. Và để có được sản phẩm cuối cùng, cần phối hợp nhiều quy trình khác nhau với mức độ cao hơn của công nghệ và kỹ thuật tiên tiến để tuân theo một trình tự cụ thể.
Ví dụ, hãy xem xét quy trình sản xuất phân bón NPK của CTCP Phân bón Dầu khí Cà Mau (DCM). Như bạn có thể thấy, để đảm bảo sản xuất đồng đều các sản phẩm cuối cùng thì các sản phẩm trung gian phải được sản xuất tương ứng. Vì vậy đòi hỏi sự phối hợp cao giữa các quá trình này, hiểu một cách đơn giản trong ví dụ này thì DAP, KCl nghiền nhỏ cần được thực hiện đồng đều với với Ure nóng chảy để có thể tổng hợp ra NPK.
Phân phối thành phẩm
Sau khi chuẩn bị xong phân bón,các doanh nghiệp sẽ thực hiện phân phối và bán hàng thông qua hệ thống đại lý và các trung gian khác bao gồm trong nước và cả quốc tế để đưa sản phẩm đến tận tay người tiêu dùng cuối cùng là Người nông dân. Ngoài thị trường nội địa, hiện nay ngành phân bón Việt Nam đã và đang xuất khẩu sang một số thị trường nước ngoài như:
Khu vực Đông Nam Á:
- Campuchia: Là một trong những thị trường lớn nhất của phân bón Việt Nam do vị trí địa lý gần gũi và nhu cầu cao trong nông nghiệp.
- Lào: Cũng là thị trường tiềm năng với nhu cầu sử dụng phân bón ngày càng tăng.
- Myanmar: Với nền nông nghiệp đang phát triển, Myanmar nhập khẩu nhiều phân bón từ Việt Nam.
- Khu vực Nam Á:
- Ấn Độ: Là một thị trường lớn với nhu cầu phân bón rất cao, Ấn Độ nhập khẩu nhiều loại phân bón khác nhau từ Việt Nam.
- Khu vực Đông Á:
- Hàn Quốc: Mặc dù có nền nông nghiệp phát triển, Hàn Quốc vẫn nhập khẩu một phần phân bón từ Việt Nam.
- Nhật Bản: Cũng là thị trường tiềm năng với nhu cầu phân bón cao.
- Khu vực Châu Phi:
- Một số quốc gia ở Châu Phi có nhu cầu lớn về phân bón và Việt Nam đang mở rộng xuất khẩu vào các thị trường này.
- Khu vực Mỹ Latinh:
- Một số quốc gia ở khu vực này cũng nhập khẩu phân bón từ Việt Nam, dù không phải là thị trường chính.
- Châu Âu:
- Một số quốc gia châu Âu cũng nhập khẩu phân bón từ Việt Nam, tuy nhiên, khối lượng không lớn bằng các khu vực khác.
Trên đây là chuỗi giá trị ngành phân bón Việt Nam. Quý độc giả có thể dễ dàng nhìn vào chuỗi cung ứng có thể chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến ngành, đến doanh nghiệp và ảnh hưởng đến các mã CP ngành phân bón trên thị trường chứng khoán:
1. Quan tâm đến các doanh nghiệp ngành phân bón là cần quan tâm đến biến động giá dầu, giá khí thế giới và các nguyên liệu chính yếu khác.
2. Chi phí vận chuyển
3. Tình hình xuất khẩu phân bón các nước đối thủ
Tuy thuộc vào từng doanh nghiệp và sản phẩm cốt lõi mà chuỗi giá trị sẽ có những điểm khác nhau. Do đó, khi tìm hiểu về DN ngành phân bón nhà đầu tư nên xác định rõ nguyên liệu đầu vào và thị trường đầu ra của doanh nghiệp để tiến hành phân tích, theo dõi. Ngoài ra là những yếu tố vĩ mô gây ảnh hưởng đến giá bán và nhu cầu đầu ra trên thị trường như chính sách thuế, giá nông sản,…
VD: DCM sản xuất chủ yếu là Phân Ure và NPK từ khí thiên nhiên do công nghệ khai thác than còn kém và chi phí vận chuyển khá cao. Giá khí đốt lại phụ thuộc nhiều vào giá dầu trên thị trường thế giới. Thị trường đầu ra bên cạnh cầu nội địa còn xuất khẩu sang một số nước Đông Nam Á Campuchia, Thái Lan,…và Ấn Độ, Bangladesh.
Hy vọng bài viết về chuỗi giá trị ngành phân bón sẽ phần nào giúp nhà đầu tư hiểu được khái quát về nhóm ngành này và những doanh nghiệp phân bón đang niêm yết trên sàn
X88 tổng hợp
Comments
Post a Comment